Từ cái Tết lạnh nhất ở Hà Nội đến những trải nghiệm khi vào TP.HCM sinh sống, cựu đại sứ Mỹ và New Zealand tại VN nói các ông trân trọng những giá trị văn hoá của ngày Tết Việt.
Những từ khoá về ngày Tết Việt của 2 vị cựu đại sứ Câu chuyện văn hoá, ý nghĩa kết nối Trời - Đất của bánh chưng, khoảnh khắc đoàn tụ... là những điều cựu đại sứ Mỹ và cựu đại sứ New Zealand tại Việt Nam nghĩ đến khi nói về Tết.
Sau khi hoàn thành nhiệm kỳ ở Hà Nội, đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius (2014-2017) và đại sứ New Zealand tại Việt Nam Haike Manning (2012-2016) cùng quyết định ngừng công việc ở ngành ngoại giao tại quê hương, chuyển từ Hà Nội vào TP.HCM theo đuổi một lĩnh vực mới là giáo dục. Trong không khí Tết Mậu Tuất, hai ông cùng chia sẻ với phóng viên Zing.vn về những cảm nhận đối với ngày Tết cổ truyền Việt Nam.
- Từng nhiều lần đón Tết ở Hà Nội và bây giờ là tại TP.HCM, các ông có nhận thấy những khác biệt nào?
- Ông Haike Manning: Với tôi thì điểm khác biệt không nhiều lắm, nhưng thời tiết miền Nam ấm áp hơn. Màu sắc của Tết thì chuyển từ màu hồng của hoa đào sang màu vàng của hoa mai. Chúng đều rất đẹp vì là loài hoa biểu tượng của hai miền Bắc, Nam. Đây là lần thứ hai tôi và gia đình đón Tết ở TP.HCM. Một điều tôi rất thích ở đây là Đường hoa Nguyễn Huệ, rất đẹp. Các bạn có không gian để cùng gia đình, bạn bè đến thưởng thức cảnh đẹp, tận hưởng không khí ngày Tết.
- Ông Ted Osius: Đây cũng là lần thứ hai tôi đón Tết ở TP.HCM, nhưng là lần đầu tiên cùng với gia đình. Còn cái Tết đầu tiên của tôi ở thành phố này là cách đây 21 năm. Tôi chuyển đến TP.HCM sau gia đình anh Manning một năm. Hiện tại tôi chưa nhận thấy sự khác biệt nhiều lắm về sự chuẩn bị ngày Tết giữa hai miền.
Ông Ted Osius trong những lần đón Tết ở Hà Nội trên cương vị đại sứ Mỹ tại Việt Nam.
Cái Tết lạnh nhất 40 năm ở Hà Nội
- Kỷ niệm nào đáng nhớ nhất trong những cái Tết của ông tại Việt Nam?
- Ông Haike Manning: Khi còn là đại sứ ở Hà Nội, tôi tham gia rất nhiều hoạt động và trải nghiệm mới dịp Tết. Nhưng tôi rất nhớ cái Tết năm 2016, vô cùng lạnh! Năm đó chúng tôi quyết định đến một trường học địa phương và cùng làm bánh chưng với các em học sinh. Đêm hôm đó rất lạnh, nhiệt độ hình như khoảng 6 độ C, gần như không ai dám ra đường nhưng tôi và các nhân viên vẫn xuống phố để phát bánh chưng cho người nghèo, người vô gia cư.
Chỉ hành động nhỏ là tặng bánh nhưng đó là một trong những cái Tết ý nghĩa nhất của tôi. Tôi hy vọng có thể tiếp tục làm việc ý nghĩa tương tự trong khoảng thời gian ở TP.HCM.
- Ông Ted Osius: Tôi cũng rất nhớ cái Tết năm đó, đúng là rất lạnh. Khi đó chúng tôi lên kế hoạch cho hành trình đạp xe từ Hà Nội vào Huế. Thời tiết năm đó được cho là lạnh nhất ở Hà Nội trong 40 năm. Đến ngày khởi hành mà trời còn mưa lạnh tê tái. Tôi từng lo lắng về điều kiện thời tiết, nhưng hoá ra chuyến đi sau đó lại rất tuyệt vời. Tôi đã thả cá chép ở sông Hương tại Huế, trở về Hà Nội thả cá ở Hồ Tây, rồi bắt đầu đón Tết. Với tôi mỗi dịp Tết đều là một kỷ niệm đặc biệt đáng nhớ.
Ông Haike Manning trong một lần cùng các em học sinh cấp 2 ở Hà Nội gói bánh chưng. Ảnh: NVCC.
Tự chuẩn bị đón Tết và lì xì
- Khi không còn làm đại sứ, các ông lên kế hoạch chuẩn bị và đón Tết như thế nào?
- Ông Ted Osius: Dĩ nhiên là bây giờ chúng tôi phải tự mình chuẩn bị mọi thứ, rất nhiều việc phải làm. Khi tôi còn là đại sứ, nhân viên sứ quán giúp chúng tôi làm thay hết cả. Đây là lần thứ sáu tôi đón Tết ở Việt Nam, nhưng là lần thứ tư có đông đủ cả nhà. Sau khi dự một số buổi tiệc, tôi cùng Clayton và hai con du lịch đến Campuchia, Hà Nội rồi trở lại Sài Gòn bắt đầu công việc.
- Ông Haike Manning: Đây là cái Tết thứ sáu của tôi ở Việt Nam, gồm bốn lần ở Hà Nội và hai lần ở TP.HCM. Kinh nghiệm của tôi trong những ngày lễ ở Việt Nam là chúng ta chỉ nên ở nhà, bởi vì vào những ngày này, cả Hà Nội và TP.HCM đều rất yên tĩnh. Đối với tôi đây thực sự là khoảng thời gian tuyệt vời tại thành phố. Nên gia đình tôi chọn cách ở lại thành phố, nghỉ ngơi trong nhà, đi thăm một số người bạn.
- Ông Ted Osius: Năm nay tôi cũng chuẩn bị rất nhiều bao lì xì vì vai trò lúc này của tôi là “sếp”. Khi còn giữ chức ở đại sứ quán, tôi cũng lì xì cho một số người nhưng đó là bạn bè thân quen. Tôi không lì xì cho tất cả nhân viên ở đại sứ quán. Nhưng bây giờ tôi là phó chủ tịch của Đại học Fulbright Việt Nam, nên tôi đã chuẩn bị bao lì xì cho các nhân viên của mình.
- Ông Haike Manning: Tôi cũng rất thích lì xì và đã chuẩn bị một số bao lì xì cho nhân viên, đó là một truyền thống thú vị. Tôi xem đây là cách biểu thị lòng cảm ơn với những nhân viên, những người bạn đã hết lòng hỗ trợ chúng ta trong năm qua.
Cựu đại sứ New Zealand tại Việt Nam tham quan Đường hoa Nguyễn Huệ trong năm đầu tiên ông chuyển vào sinh sống và bắt đầu công việc mới ở TP.HCM, năm 2017. Ảnh: NVCC.
Giữ lại ngày Tết cổ truyền
- Một số ý kiến nói nên nhập ngày Tết âm lịch với dương lịch. Quan điểm của ông thế nào về việc này?
- Ông Ted Osius: Tết chính là một giá trị rất “Việt Nam”, ngày này cũng quan trọng như lễ Giáng sinh hoặc lễ Tạ ơn trong văn hoá chúng tôi. Những giá trị truyền thống là rất quan trọng. Như chiếc bánh chưng là biểu tượng thể hiện sự kết nối Đất và Trời, gợi nhớ sự tích về Hùng Vương. Ẩm thực ngày Tết cũng riêng biệt và phản ánh rất nhiều về văn hoá.
Tôi không thể nghĩ Việt Nam khi không còn những ngày Tết sẽ như thế nào. Đó là đặc điểm trung tâm trong truyền thống văn hoá Việt Nam.
- Ông Haike Manning: Bên cạnh ý nghĩa văn hoá, tôi nghĩ Tết còn là cơ hội mỗi năm chỉ có một lần, để những người đã từ quê ra phố mưu sinh có thể trở về đoàn tụ bên gia đình, qua đó củng cố sự gắn kết giữa những người trong nhà với nhau.
Hai vị cựu đại sứ đồng tình rằng những giá trị văn hoá ngày Tết Việt không thể bị thay thế. Ảnh: Hải An.
- Ông Ted Osius: Đúng là như vậy, trở về quê là việc mà phần lớn mọi người chỉ có thể làm vào ngày Tết. Đó cũng là dịp mà những gia đình ba, bốn thế hệ có thể quây quần bên nhau. Tôi vừa bắt đầu công việc mới cách đây một tháng nên chưa vội về thăm nhà (cười). Nhưng các nhân viên của tôi đã rất nỗ lực và họ thật sự trông chờ kỳ nghỉ Tết để được về thăm nhà và dành thời gian cho gia đình nhiều hơn.
- Ông Haike Manning: Từ trải nghiệm cá nhân thì tôi cũng rất mong đợi kỳ nghỉ Tết. Công ty tư vấn giáo dục của tôi mới đi vào hoạt động không lâu, chúng tôi thực sự đã “căng hết sức” trong năm qua. Nên tôi rất háo hức có một tuần không phải làm gì cả, chỉ ở bên gia đình và nghỉ ngơi.
Ông Ted Osius cùng bạn đời Clayton Bond đến thăm Đại sứ Mỹ tại Campuchia và phu nhân nhân kỳ nghỉ Tết cổ truyền Việt Nam Bill Heidt. Ảnh: FBNV.
- Xin hai ông chia sẻ về mục tiêu năm mới của mình!
- Ông Ted Osius: Bây giờ mọi mục tiêu của tôi đều hướng về gia đình, về hai đứa con của tôi. Tôi hy vọng có thể trở thành người cha như mình mong muốn đối với các con. Với công việc mới này, tôi đã có thêm thời gian để thực hiện mục tiêu, không còn quá bận rộn như khi là đại sứ.
- Ông Haike Manning: Tôi cũng có cùng một số mục tiêu như Ted. Bây giờ tôi không còn quá bận rộn như khoảng thời gian ở Hà Nội nên có thể tập trung nhiều hơn cho con trai. Mục tiêu năm mới của tôi thực ra chính là liên quan đến con tôi. Cháu đang học và có thể nói một số ngôn ngữ như tiếng Anh, Đức, Việt Nam. Là người bố, tôi thấy “quê” khi mình chỉ biết hai ngôn ngữ, ít hơn cả con. Nên năm nay tôi quyết tâm sẽ học ngôn ngữ thứ ba, có thể là tiếng Đức. Tiếng Việt thì tôi vẫn đang học chút chút nhưng thực sự là khó với tôi quá!